Promena prezimena nakon razvoda braka

Prezime je deo ličnog imena svakog pojedinca, budući da se prema zakonskoj terminologiji lično ime sastoji od imena i prezimena. Odmah na početku je važno napraviti ovu distinkciju, budući da se u radu sa klijentima neretko susrećemo sa problemom nepoznavanja termina LIČNO IME i onoga šta se pod tim pojmom podrazumeva.

Šta je lično ime?

Dakle, lično ime svakog pojedinca se sastoji od imena i prezimena, lično ime je činjenica koja se po rođenju upisuje u matičnu knjigu rođenih, a u skladu sa odredbama Porodičnog zakona Republike Srbije (u daljem tekstu: Porodični zakon), svako je dužan da se služi svojim ličnim imenom.

Ličnom imenu je posvećen jedanaesti deo pomenutog zakona, ali se relevantne odredbe o ličnom imenu mogu pronaći i u Zakonu o matičnim knjigama, te u Uputstvu o vođenju matičnih knjiga i obrascima matičnih knjiga. Sam postupak promene ličnog imena sprovodi se po odredbama Zakona o opštem upravnom postupku.

Budući da je advokatska kancelarija Pavleski law usko specijalizovana za oblast porodičnog prava i porodičnih odnosa, veliki deo naše prakse čine razvodi. Stoga, često se dešava da nas klijenti nakon završenog postupka razvoda braka, pitaju upravo sledeće – Kako da promenim prezime posle razvoda?

Ono što uvek savetujemo klijente jeste da se sa procedurom promene prezimena, odnosno „vraćanja devojačkog prezimena“, nakon razvoda braka, otpočne u što kraćem roku po okončanju razvoda, kako bi se iskoristila zakonska mogućnost promene prezimena po tzv. skraćenom postupku.

Naime, odredbom člana 348 Porodičnog zakona propisano je sledeće: „Supružnik koji je promenio prezime sklapanjem braka može u roku od 60 dana od dana prestanka braka uzeti prezime koje je imao pre sklapanja braka.“

Navedena odredba se često od strane klijenata pogrešno protumači, pa klijenti zaključe da po proteku ovog roka, promena prezimena više nije moguća. Međutim, to nije tako. Drugim rečima, ova odredba ne sprečava lice koje želi da promeni svoje prezime da to učini i po proteku navedenog roka (dakle, prezime se može i kasnije promeniti), već mu samo daje mogućnost da promenu prezimena izvrši što efikasnije ukoliko ispoštuje rok predviđen Porodičnim zakonom.

Kome se podnosi zahtev za promenu prezimena posle razvoda?

Zahtev za promenu ličnog imena – u ovom slučaju prezimena, podnosi se od strane lica koje želi da promeni prezime, pri čemu se sam zahtev podnosi opštinskoj upravi na čijem području podnosilac zahteva ima prebivalište, odnosno boravište.

Šta je potrebno od dokumentacije za promenu prezimena nakon razvoda?

Pored samog zahteva, lice koje menja prezime, u obavezi je da dostavi i drugu zahtevanu dokumentaciju, i to:

Ličnu kartu
Pravnosnažnu presudu o razvodu braka
Dokaz o uplati republičke administrativne takse

Uz navedenu dokumentaciju, za odlučivanje o zahtevu, potrebno je dostaviti i:

Uverenje o državljanstvu
Uverenje o prebivalištu
Izvod iz matične knjige rođenih
Izvod iz matične knjige venčanih.

Međutim, u pogledu ove druge grupe nabrojane dokumentacije, postoji zakonom propisana obaveza postupajućeg organa da predmetnu dokumentaciju pribavi po službenoj dužnosti.
Naime, odredbom člana 9 stav 3 Zakona o opštem upravnom postupku, propisano je da je organ dužan da po službenoj dužnosti, u skladu sa zakonom, vrši uvid u podatke o činjenicama neophodnim za odlučivanje o kojima se vodi službena evidencija, da ih pribavlja i obrađuje.

To dalje znači da bi postupajući organ bio dužan da gorenavedenu dokumentaciju pribavi službenim putem, osim ukoliko podnosilac zahteva izričito ne izjavi da će potrebnu dokumentaciju pribaviti sam. Dakle, na podnosiocu zahteva je odluka da li će potrebnu dokumentaciju prikupljati sam ili će se saglasiti sa prikupljanjem potrebne dokumentacije službenim putem.

Koji su koraci nakon podnošenja zahteva za promenu prezimena?

Nakon što je sva dokumentacija pribavljena i uredno predata uz zahtev, nadležni organ proverava urednost zahteva i dostavljene dokumentacije. Ukoliko je zahtev uredan, organ donosi rešenje o promeni ličnog imena, nakon čega je dužan da o izvršenoj promeni obavesti i nadležnog matičara radi upisa promene ličnog imena – u ovoj situaciji prezimena, u matičnu knjigu rođenih i matičnu knjigu venčanih.

Naime, u skladu sa Uputstvom o vođenju matičnih knjiga i obrascima matičnih knjiga, supružniku koji je promenio prezime zaključenjem braka, a posle prestanka braka uzeo prezime koje je imao pre zaključenja braka, u matičnu knjigu rođenih se, u rubriku „Naknadni upisi i zabeleške“, upisuje se zabeleška: „Uzeo-la prezime koje je imao-la pre zaključenja braka …“ (prezime pre zaključenja braka, naziv i sedište organa, broj i datum isprave na osnovu koje se vrši upis)“.